Miejska Biblioteka Publiczna została otwarta 4 maja 1947 r. Pierwsze komplety książek trafiły do zbiorów z Ministerstwa Oświaty za pośrednictwem Kuratorium Okręgu Szkolnego we Wrocławiu. Wiele książek pochodziło także z darowizn mieszkańców. W momencie otwarcia zbiór liczył 1159 egzemplarzy i mieścił się w jednoizbowym lokalu Ratusza. Kierownikiem został Jan Mirowski, z zawodu nauczyciel, który nieco później zajął się organizacją Biblioteki Pedagogicznej. Pod koniec pierwszego roku pracy biblioteka posiadała 1550 egzemplarzy książek, skorzystało z nich 228 abonentów. Zarejestrowano 5340 wypożyczeń.

W 1948 r. przystąpiono do planowej organizacji sieci bibliotek publicznych w Polsce. Zamierzeniom tym przyświecały szeroko zakrojone cele szerzenia oświaty i likwidacja analfabetyzmu. Z Miejskiej Biblioteki Publicznej wyodrębniła się Biblioteka Powiatowa z naczelnym zadaniem organizacji bibliotek miejskich i gminnych oraz punktów bibliotecznych w sołectwach powiatu świdnickiego. Miejska Biblioteka zajęła się natomiast organizacją własnych zbiorów oraz zaspokajaniem rosnących potrzeb czytelników. Kierownikiem Biblioteki Miejskiej została pani Zygmunta Dobkiewicz. W roku tym frekwencja dzienna dochodziła do 200 osób, wypożyczała się 400 książek w ciągu dnia.

Lata następne 1949-1951 zaznaczają się lawinowym wzrostem odwiedzin i wypożyczeń. Dzienniki z tego okresu nierzadko notowały 500 osób i 600 egzemplarzy wypożyczeń dziennie.

W 1951 r. otwarto również w Ratuszu pierwszy w województwie wrocławskim Oddział Dziecięcy, którego kierownikiem została pani Wanda Gaiska, późniejsza wieloletnia kierowniczka Miejskiej Biblioteki Publicznej. W chwili otwarcia Oddział liczył 950 książek dla dzieci i młodzieży. Otwarty był trzy razy w tygodniu po trzy godziny.

W 1952 r. jeszcze jedno wydarzenie zaświadczyło o rozwoju biblioteki i staraniach kierownictwa o rozszerzenie kręgu czytelników: w Szpitalu Miejskim powstał punkt biblioteczny, by chorym dostarczać lekturę bezpośrednio do łóżek. 8 marca 1954 r. otwarta została pierwsza filia MBP przy ul. Wrocławskiej 44. Kierownikiem Filii nr 1 została, pracując w niej aż do emerytury w 1981r., pani Lucyna Pośpiech.

Rok 1966 rozpoczął się wyprowadzeniem Biblioteki z Ratusza do większego lokalu w kamienicy Rynek 15. W dowód uznania za starania bibliotekarzy o dobro czytelnika, w 1967r. w dwudziestą rocznicę powstania Miejskiej Biblioteki Publicznej, nadano jej imię Cypriana Kamila Norwida.

24 maja 1967 roku punkt biblioteczny w Szpitalu Miejskim, gdzie pracowała pani Irena Salmanowicz, na mocy porozumienia, przekształcono w trzecią pełnoetatową filię, która pracuje do dzisiaj. Filia nr 3 służyła i służy nadal głównie chorym, przebywającym na leczeniu oraz personelowi szpitala.

15 maja 1970 r na Osiedlu Młodych otwarto z okazji inauguracji Dni Świdnicy nową filię Biblioteki Miejskiej. Lokal Filii nr 2 był przestronny, jasny i od początku dobrze spełniał swoje zadania. Filia zachowała numerację poprzedniej placówki, pracującej przy Towarzystwie Społeczno-Kulturalnym Żydów. 1474 książki dały początek filii, która dzięki staraniom pierwszej kierowniczki Marii Zdeb, szybko się rozrastała.

2 stycznia 1972 r. mieszkańcy otrzymali do dyspozycji piękną czytelnię mieszczącą się przy ul. Żeromskiego 13, z bogatym zbiorem książek naukowych i 105 tytułami czasopism fachowych, społeczno-kulturalnych i pism codziennych. Estetycznie urządzona, z miejsca zdobyła popularność, a jej kierowniczka pani Mirosława Rutkowska dbała o wszystkie aspekty jej rozwoju.

Biblioteka zyskała też miejsce, gdzie mogła organizować spotkania z czytelnikami. 16 stycznia 1972 r dyrektorem Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej zostaje pan Stanisław Marciniak. Następny rok był korzystny dla świdnickiego bibliotekarstwa i społeczności czytelniczej, bowiem Oddział Dziecięcy został wyprowadzony z ciasnego pomieszczenia do bloku śródrynkowego, tam gdzie obecnie znajduje się Galeria Fotografii.

Reforma administracji spowodowała w 1975 roku kolejne zmiany organizacyjne w sieci bibliotek. Miejska i Powiatowa Biblioteka w Wałbrzychu uzyskała status Biblioteki Wojewódzkiej, a dawne biblioteki powiatowe stały się jej oddziałami, którym merytorycznie podporządkowano biblioteki gminne. Zwrócono uwagę na wewnętrzną organizację biblioteki, nastąpiła ostra selekcja zbiorów, co odświeżyło księgozbiory i uwolniło je od zbędnego balastu. Rozpoczęto przygotowania do zmiany anachronicznego układu książek na półkach w Wypożyczalni, Czytelnia zaś zaczęła gromadzić dokumenty życia społecznego, co było zaczątkiem tworzenia zbiorów regionalnych.

W tym samym roku dyrektor Stanisław Marciniak został przeniesiony do innej pracy, a jego obowiązki znów przejęła doświadczona bibliotekarka, organizatorka sieci bibliotek publicznych na terenie powiatu świdnickiego, pani Olimpia Toczyłowska. 1 stycznia 1976 r. otrzymała oficjalną nominację na dyrektora Miejskiej Biblioteki Publicznej w Świdnicy. Jeszcze pod koniec tego samego roku, dokładnie 1 października 1976 r. stanowisko dyrektora objęła pani Krystyna Bartela, która zarządzała Biblioteką przez 30 lat. Przyczyniła się do rozszerzenia sieci bibliotek w Świdnicy, zapoczątkowała proces komputeryzacji zbiorów bibliotecznych.

W 1977 r. w rocznicę jubileuszu biblioteki, miłośnikom muzyki oddano do użytku pierwszą w województwie Czytelnię Muzyczną, która mieściła się na zapleczu Czytelni Naukowej przy ul. Żeromskiego. Przy Czytelni działał Klub Miłośników Czarnego Krążka.

23 maja 1983 r. Biblioteka otrzymała nową siedzibę przy ul. Siostrzanej. Spełniała ona wszystkie standardy biblioteczne, była dobrze wyposażona w sprzęt, księgozbiór liczył 117.000 egzemplarzy, w tym 23.600 książek dla dzieci.

W nowej siedzibie znalazła się Wypożyczalnia Główna, w której zespołem czterech pracowników kierowała pani Wanda Gaiska, Czytelnie: Techniczna, Humanistyczna i Muzyczna z pięcioma pracownikami i kierowniczką panią mgr Janiną Król, Dział Gromadzenia i Opracowania Zbiorów, w którym pracowały trzy osoby, a kierowała nim pani mgr Elżbieta Prostek, Oddział Dziecięcy z trzema bibliotekarzami i kierowniczką mgr Barbarą Mazurkiewicz, biuro dyrektora, sekretariat i księgowość. Na Żeromskiego pozostały zbiory społeczno-polityczne, a także zbiory czasopism. Prenumerowano wówczas 180 tytułów, kierowniczką Czytelni Społeczno-Politycznej była pani mgr Teresa Smaga.

Rok 1984 rozpoczął się uruchomieniem w Czytelni Muzycznej Wypożyczalni Książek Mówionych dla osób z upośledzeniem wzroku, na koniec września otwarta została w budynku Spółdzielni Mieszkaniowej przy ul. M. Curie-Skłodowskiej Filia nr 4, którą poprowadziła pani Ewa Jusiewicz.

Pod koniec 1991 r. otwarta została w lokalu przy ul. Żeromskiego 13, wspólnie z Czytelnią Nauk Społeczno-Politycznych, Księgarnia, której długoletnim kierownikiem była śp. Maria Kolasa. Księgarnia działała do 2004 roku.

W sierpniu 1992 r. udało się minimalnymi kosztami otworzyć tak potrzebną na osiedlu Kraszowice Filię nr 5, kierownikiem jej została pani Alicja Jaźwiec, która z czasem tak utożsamiła się ze środowiskiem mieszkańców, że stała się orędowniczką działań na rzecz osiedla.

W 1995 roku Miejska Biblioteka Publiczna rozpoczęła proces komputeryzacji prac bibliotecznych, budowę baz katalogowych książek i automatyzację procesów opracowania zbiorów w oparciu o darmowy program MAK otrzymany z Biblioteki Narodowej.

W 1998 r. Filia nr 2 na Osiedlu Młodych otrzymała nowy, przestronny lokal przy ul. M. Kozara-Słobódzkiego, który połączył dwie placówki, likwidowaną Filię nr 4 i Filię nr 2.

W 2001 r. udostępniono użytkownikom Pracownię Komputerową, dysponującą czterema stanowiskami komputerowymi z dostępem do internetu. Rozpoczęto tym samym nowy etap informatyzacji usług bibliotecznych, łączących się z upowszechnieniem internetu i globalną, sieciową wymianą informacji.
W tym czasie rozpoczęły się przygotowania do adaptacji zabytkowego pałacu cystersów przy ulicy Franciszkańskiej 18 na nową siedzibę biblioteki. W lutym 2001 r. podpisano umowę na opracowanie dokumentacji technicznej. Prace konserwatorskie i remontowe rozpoczęto w czerwcu następnego roku.
W 2001 r. Rada Miejska zmieniła statut Biblioteki, dostosowując go do znowelizowanych przepisów Ustawy o bibliotekach, zwiększających finansową samodzielność i niezależność instytucji kultury.
Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej w 2004 r. stało się inspiracją ważnych dla lokalnego bibliotekarstwa wydarzeń. Z okazji pierwszego Tygodnia Bibliotek odbyła się konferencja pod hasłem „Biblioteki w Europie były zawsze”.
Od początku 2005 r. MBP przygotowywała się do rozpoczęcia działalności w odremontowanym dawnym pałacu cystersów. Prace budowlane i restauratorskie zakończyły się w lutym, a 1 czerwca wydano pozwolenie na użytkowanie obiektu. Z pomieszczeń na ul. Siostrzanej i Żeromskiego pracownicy biblioteki przenieśli 200 tys. książek, roczniki czasopism, płyty winylowe i kasety magnetofonowe. Zbiory umieszczono w Wypożyczalni dla Dorosłych i działającej przy niej Wypożyczalni dla Niewidomych, Wypożyczalni Multimediów, Wypożyczalni i Czytelni dla Dzieci i Młodzieży, Czytelni Naukowej, Czytelni Czasopism i Pracowni Regionalnej oraz w magazynach. W strukturze MBP znalazł się nowy dział Multimediów oraz samodzielne stanowisko specjalisty ds. promocji książki i czytelnictwa. Uruchomiono również Informatorium, mające pełnić rolę centralnej informacji katalogowej – z czasem, wraz z likwidacją katalogów kartkowych, zadania informacyjne przejęli pracownicy działów udostępniania.

W marcu 2006 r. odeszła na emeryturę Krystyna Bartela, przygotowując jeszcze dwa znaczące wydarzenia o charakterze ponadregionalnym: Dolnośląski Dzień Bibliotekarza oraz finał „Z Książką na Walizkach, czyli Dolnośląskie Spotkania Pisarzy z Młodymi Czytelnikami”. W kwietniu dobiegły końca, rozpoczęte w 2004 r. podpisaniem umowy o wejściu do konsorcjum bibliotek publicznych Dolnośląskiego Zasobu Bibliotecznego (DZB), prace nad wdrożeniem systemu bibliotecznego Aleph. Przystąpienie do projektu organizowanego i koordynowanego przez Dolnośląską Bibliotekę Publiczną we Wrocławiu, umożliwiło uruchomienie w głównych działach programu komputerowego obsługującego wszystkie procesy biblioteczne. Integralną częścią systemu był katalog elektroniczny (OPAC) z możliwością rejestracji konta czytelnika i zamawiania książek przez internet.
W pierwszej połowie 2006 r. zainaugurowane zostały imprezy i działania, które stały się wydarzeniami cyklicznymi. W marcu zaprezentowano pierwszą w nowych wnętrzach dużą wystawę („Księga 2000”), Biblioteka została współorganizatorem Dni Papieskich „Jan Paweł II – pamięć i obecność” oraz nawiązała współpracę z biblioteką miasta partnerskiego Police nad Metui.
Placówka zaczęła się posługiwać nowym, stworzonym przez Kamilę Karst logo.

1 czerwca 2006 r. obowiązki dyrektorki objęła Adriana Miara. W 2007 r. Biblioteka obchodziła jubileusz 60-lecia. Główne, majowe uroczystości wypełniły m.in. okolicznościowe wystąpienia władz oraz wręczenie nagród wyróżniającym się pracownikom.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

W rankingu 60 najlepszych książek na 60-lecie stworzonym przez naszych czytelników, na pierwszych miejscach znalazły się: „Alchemik” Paulo Coelho, „Harry Potter” Joanne K. Rowling, „Pamiętnik księżniczki” Meg Cabot, „Samotność w sieci” Janusza L. Wiśniewskiego oraz „Władca pierścieni” J.R.R. Tolkiena.
W 2006 r. odbyły się pierwsze z cyklu spotkań literackich organizowanych w ramach Dyskusyjnych Klubów Książki – projektu finansowanego przez Instytut Książki i realizowanego we współpracy z bibliotekami wojewódzkimi. Ze świdnickimi czytelnikami spotkali się wówczas Andrzej Stasiuk i Marek Krajewski, a w kolejnych latach Michał Witkowski (2009 r.), Mariusz Czubaj (2010), Mariusz Szczygieł (2013), Wojciech Kuczok (2015). We wrześniu rozstrzygnięto I Ogólnopolski Konkurs na Autorski Tomik Poezji – laureatką została Olga Pietkiewicz, autorka książki „w tę i z powrotem”. W listopadzie 2007 r. gościliśmy Olgę Tokarczuk.

Realizowano nowe pomysły na działalność aktywizującą użytkowników społecznie i czytelniczo – pracownicy działu Multimedialnego zorganizowali warsztaty z obsługi komputera i internetu „Senior w sieci” i projekcje pn. „Filmowa środa w bibliotece”, Wypożyczalnia dla Dzieci i Młodzieży zaprosiła na spotkania w ramach Baśniolandii (dla dzieci w wieku 6-9 lat) i Wokół Książki (10-13 lat). We współpracy z Muzeum Dawnego Kupiectwa zorganizowana została sesja popularno-naukowa i wystawa pt. „Dziedzictwo Cystersów na Dolnym Śląsku”.
W 2007 roku Krystyna Bartela otrzymała nagrodę Prezydenta Miasta Świdnicy za osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechniania i ochrony kultury.

W marcu 2008 r. odbyła się I Biesiada Poetycka, rozpoczęto współpracę z parafią Prawosławną św. Mikołaja w Świdnicy (warsztaty i wystawy poplenerowe malowania ikon, cykle wykładów księdza Piotra Nikolskiego o sztuce malowania i symbolice ikon), z Policealną Szkołą Służb Społecznych (Konferencje Biblioterapii) oraz ze Stowarzyszeniem Polsko-Szwedzkim Tillsammans, dzięki czemu włączyliśmy się w obchody Dni Kultury Szwedzkiej na Dolnym Śląsku.
W przestrzeni biblioteki prezentowali swoje prace świdniccy artyści: Tomasz Pietrzyk (2009, 2011), Robert Kukla (2009), Magdalena Kucharska i Andrzej Kucharski (2009), Marek Szulikowski (2009), Kama Karst (2010, 2015), Elżbieta Dudziak (2013), Jacek Sikora (2017).

W 2009 r. nakładem Biblioteki ukazała się ekskluzywna książka artystyczna Andrzeja M. Bartczaka „Kolekcjoner mostów”. Profesor w roku 2013 w ramach projektu „Z Norwidem… Od ceramicznego pieca do biblioteki i inne książkowe imponderabilia” umieścił w holu i Czytelni kompozycje ceramiczne inspirowane postacią patrona Biblioteki.
Efektem współpracy z organizatorem Świdnickich Śród Literackich Wojciechem Korycińskim było kolejne spotkanie z Olgą Tokarczuk (2014). Przyszła Noblistka odwiedziła Bibliotekę ponownie w 2018 r.

Szczególną uwagę w instytucji poświęcano promocji twórców lokalnego środowiska literackiego: Mirosława Sośnickiego (spotkania z czytelnikami w latach: 2009, 2011, 2020), Teresy Wagilewicz (2012, 2013), Heleny Semenetz (2011), Wojciecha Korycińskiego (2012), Grzegorza Woźnego (2015), Leokadii Kasprzyckiej (2018), Barbary Elmanowskiej – autorki wydanego przez Bibliotekę „Czarnego Pegaza” (2016) i prowadzącej od 2014 r. warsztaty pisarskie (antologię tekstów Biblioteka opublikowała w 2020 r. w książce „ Drugie piętro”).
W 2010 r. zostaliśmy jednym ze współorganizatorów „Alchemii teatralnej”, a później również „Czasu na teatr, teatru na czasie” i „Czterech żywiołów słowa” – projektów literacko- teatralnych Świdnickiego Ośrodka Kultury.
Biblioteka uczestniczyła w życiu kulturalnym miasta, realizując wiele samodzielnych inicjatyw – odbywały się „Wieczory z kinem rosyjskim” prowadzone przez Natalię Nikolską, projekcje filmowe połączone z dyskusją, przygotowywane przez pracowników Czytelni, prezentowane były liczne wystawy tematyczne, takie jak „Olga Tokarczuk na świecie. Przekłady, odgłosy prasy, fotografie” autorstwa Jacka Czarnika, „Krótka historia” z rysunkami Joanny Zagner-Kołat.

„Był taki teatr w Świdnicy. Historia teatru świdnickiego w latach 1945-1952”, „Emil Krebs. U granic geniuszu”. We wnętrzach biblioteki często pokazywano również fotografię artystyczną.
W 2012 r. w Filli nr 2 na Osiedlu Młodych rozpoczęły się imprezy z przygotowanego przez bibliotekarzy cyklu „Świdnica coolturalnie”.
W ramach rozwijania działalności animacyjnej w 2010 r. Wypożyczalnia dla Dzieci i Młodzieży rozpoczęła cykl zajęć bibliotecznych „Baśniolandia junior”, a w 2014 r. – „Abecadło” (w tym roku zakończył działalność teatrzyk „Bajka”), z młodymi czytelnikami miasta partnerskiego Police nad Metui zrealizowano projekt „Literackie inspiracje”. Pod hasłem „Cała Świdnica czyta” przebiegła akcja zachęcająca uczniów do aktywnej lektury (2017). Od 2015 r. placówka bierze udział w wakacyjnym, miejskim projekcie o charakterze edukacyjnym i rekreacyjnym skierowanym do najmłodszych „Miasto Dzieci”, a od 2016 r. w ogólnopolskich akcjach Narodowe Czytanie i Noc Bibliotek.
W 2016 r. wspólnie ze Stowarzyszeniem Aktywności Obywatelskiej „Carpe Diem” zorganizowano w przestrzeniach biblioteki na ul. Franciszkańskiej Żywą Bibliotekę. Był to kolejny, po Klubie Seniora (działającego do końca 2019 r. przy Filii nr 2), projekt realizowany z myślą o przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznemu oraz aktywizacji społecznej mieszkańców.
Sukcesywnie poprawiano dostęp do usług bibliotecznych. W latach 2006-2014 w kolejnych agendach wdrożono system biblioteczny Aleph, w 2013 r. udostępniono czytelnikom bazę elektronicznych publikacji naukowych i popularnonaukowych wydawnictw grupy PWN Ibuk, a w 2017 literatury pięknej z oferty Legimi. Dostęp do obu bibliotek cyfrowych zorganizowany jest w ramach sieci Dolnośląskiego Zasobu Bibliotecznego.
W październiku 2014 r. zakończyło działalność, istniejące od 1962 r., koło Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.
W lipcu 2017 r., po ustąpieniu ze stanowiska Adriany Miary, dyrektorką Miejskiej Biblioteki Publicznej w Świdnicy została Ewa Cuban, a na stanowisko zastępcy dyrektora powołano Karolinę Dzięcielską.

Jesienią 2017 r. odbyły się uroczyste obchody 70-lecia placówki oraz 10-lecia Biesiady Literackiej. Z okazji jubileuszu wydana została okolicznościowa publikacja podsumowująca działalność instytucji.

Rozpoczęto porządkowanie i reorganizację spraw administracji bibliotecznej. We współpracy z działającym od 1996 r. w bibliotece Związkiem Zawodowym „Świdniczanie” stworzono nowe regulaminy: pracy i wynagradzania, premiujące aktywność i kreatywność. Powstał nowy regulamin korzystania ze zbiorów.

16 lutego 2018 r. rozpoczęto tworzenie, w formie dwutygodnika oraz portalu internetowego, miejskiego biuletynu informacyjnego „Moja Świdnica”.

Redaktor naczelną została Agnieszka Komaniecka. W 2019 r. Rada Miejska dokonała zmian w Statucie Biblioteki, znosząc dotychczasową sztywną organizację wewnętrzną.
Wypożyczalnia Multimediów rozwinęła swoją działalność: zbiory wzbogacono o gry planszowe, a dla ich entuzjastów zorganizowano Klub Kostka. Przystąpiono także do projektu „Wypożyczalni odtwarzaczy cyfrowej książki mówionej dla osób niewidomych i niedowidzących – Edycja 2017”, realizowanego przez Stowarzyszenie Pomocy Osobom Niepełnosprawnym ”Larix”.
W filiach nr 1 i 5 wdrożono system Aleph, kończąc tym samym proces informatyzacji katalogów oraz automatyzacji obsługi czytelników. Przed głównym gmachem biblioteki stanął trezor, umożliwiający zwrot wypożyczonych zbiorów w czasie zamknięcia placówki.
Z początkiem 2020 r., w porozumieniu z Biblioteką Narodową, uruchomiono dostęp do biblioteki cyfrowej i systemu wypożyczeń międzybibliotecznych Academica.
Od połowy 2018 r. Filia nr 2 funkcjonuje w pomieszczeniach Szkoły Podstawowej Nr 2, a następnie w budynku po zlikwidowanym Gimnazjum Nr 1. W poprzedniej lokalizacji powstaje nowy budynek mieszkalno-usługowy, w którym agenda biblioteki ma kontynuować działalność.
W 2018 r. Kraszowickie Stowarzyszenie Inicjatyw Lokalnych, wystąpiło do władz miasta z pomysłem stworzenia miejsca spotkań dla mieszkańców dzielnicy, gdzie mieściłby się klub seniora oraz przeniesiona z budynku przy ul. Kraszowickiej 55 filia biblioteki. W 2020 r. rozpoczęto prace remontowe obiektu.

opracowała: Małgorzata Szwedo